ՀԱՆՔԱԼԵՌՆԱՅԻՆ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐՈՒՄ ԱՃԵՑՎԱԾ ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆՈՒՄ ՊՈՏԵՆՑԻԱԼ ԹՈՒՆԱՎՈՐ ՏԱՐՐԵՐԻ ՌԻՍԿԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ

Դավիթ Պիպոյան; Եպրաքսյա Արշակյան; Տարոն  Կարեյան; Մելինե Բեգլարյան

doi:10.52276/25792822-2024.3-268

ՀԱՆՔԱԼԵՌՆԱՅԻՆ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐՈՒՄ ԱՃԵՑՎԱԾ ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆՈՒՄ ՊՈՏԵՆՑԻԱԼ ԹՈՒՆԱՎՈՐ ՏԱՐՐԵՐԻ ՌԻՍԿԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ

Հեղինակներ

Դավիթ Պիպոյան ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոն https://orcid.org/0000-0003-2461-3189
Եպրաքսյա Արշակյան ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոն https://orcid.org/0009-0006-2472-1509
Տարոն Կարեյան ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոն https://orcid.org/0009-0003-4557-1173
Մելինե Բեգլարյան ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոն https://orcid.org/0000-0002-8083-1706

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##-:

https://doi.org/10.52276/25792822-2024.3-268

Բանալի բառեր-:

առողջական ռիսկեր, բանջարեղեն, թունավոր տարր, հանքարդյունաբերություն, ներգործություն

Ամփոփում

Հետազոտության շրջանակում գնահատվել են հանքալեռնային տարածքներում աճեցված բանջարեղենի (կարտոֆիլ, գազար, լոբի, սամիթ, դդում) սպառման դեպքում թունավոր (Pb, Cd, As, Hg) և պոտենցիալ թունավոր (Mo, Cu) տարրերի ներգործությամբ պայմանավորված առողջական ռիսկերը: Կիրառվել է ներգործության սահմանի (MOE) հաշվարկման մեթոդը, և արդյունքները համեմատվել են նախկինում կիրառված թիրախային վտանգի գործակցի (THQ) արժեքների հետ: Հիմք են ընդունվել պարբերաբար թարմացվող թունաբանական տվյալները, մասնավորապես առողջապահական ուղեցուցային արժեքները: Ուսումնասիրված բանջարեղենի սպառման դեպքում գրանցվել են Pb, Mo և Cu-ի, իսկ կարտոֆիլի և սամիթի սպառման դեպքում՝ նաև As-ի ռիսկային արժեքներ (MOE<10): Երկու մեթոդների կիրառման արդյունքների համեմատությունը ցույց է տալիս, որ THQ հաշվարկման մեթոդի կիրառումը թեև արդյունավետ է բարձր աղտոտվածությամբ տարածքներում, սակայն չաղտոտված շրջաններում առավել նպատակահարմար է կիրառել MOE հաշվարկման մեթոդը: Վերջինս թույլ է տալիս բացահայտել անգամ նվազագույն պարունակությամբ թունավոր տարրերի ներգործությամբ պայմանավորված հնարավոր առողջական ռիսկերը:

Ներբեռնումներ

Հրատարակվել է

2024-12-12 — վերբեռնեք 2024-12-19

Տարբերակներ

Ինչպես մեջբերել

Պիպոյան Դ., Արշակյան Ե., Կարեյան Տ., & Բեգլարյան Մ. (2024). ՀԱՆՔԱԼԵՌՆԱՅԻՆ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐՈՒՄ ԱՃԵՑՎԱԾ ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆՈՒՄ ՊՈՏԵՆՑԻԱԼ ԹՈՒՆԱՎՈՐ ՏԱՐՐԵՐԻ ՌԻՍԿԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ. <<Ագրոգիտություն և տեխնոլոգիա>>, 3(87), 268–273. https://doi.org/10.52276/25792822-2024.3-268 (Original work published December 12, 2024)

Ներբեռնեք վկայակոչումները

Թողարկում

Հտ․ 3 Հմր․ 87 (2024): “AgriScience and Technology” scientific journal

Բաժին

Food Science and Technology

Արտոնագհր

Այս աշխատանքն արտոնագրված է որպես a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

Creative Commons Attribution-Non-Commercial (CC BY-NC). CC BY-NC allows users to copy and distribute the article, provided this is not done for commercial purposes. The users may adapt – remix, transform, and build upon the material giving appropriate credit, providing a link to the license. The full details of the license are available at https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/.